De wereldwijde resistentie tegen antibiotica neemt schokkende vormen aan, China gaat full on Black Mirror, R. Kelly blijkt helaas een nog grotere viezerik dan gedacht en in Nederland gaan we normen en waarden-wise terug naar de jaren ’50, one anti-gelijkheidscampagne at a time. Wat een heerlijke tijd om te leven lezen.
Als zelfs millennials het niet meer zien zitten, wie gaan er dan voor zorgen dat er straks een beetje fatsoenlijk te leven valt met elkaar? Op een aarde die ook nog als zodanig te herkennen is?
Als een betere wereld bij jezelf begint, wat betekent dit dan voor boekenlezers? Helpt dat? Direct natuurlijk geen moer. Indirect wel. Juist in dit soort onrustige tijden waarin de nabije toekomst er weinig hoopgevend uitziet biedt literatuur uitkomst.
Neem de dystopische, einde-der-tijden romans binnen science fiction. Verhalen die je doen beseffen hoe bijzonder onze aardkloot is en hoe belangrijk het is je ervoor in te zetten.
Een werkelijk wonderschoon voorbeeld dat ik net uit heb is Earth Abides, de enige sf-roman van schrijver en professor George R. Stewart.
Earth Abides dateert uit 1949, niet bepaald een periode die heel erg bekend stond om zijn doemdenkerij. Terwijl gesomber over de mensheid een gemoedstoestand is die me vrij essentieel lijkt als je een verhaal schrijft over een negatieve toekomst van onze samenleving.
Ondertussen had de USA in ’49 van de vorige eeuw de Tweede Wereldoorlog zo’n beetje eigenhandig gewonnen, geen last van een ingestorte economie en zat het als enige natie op een werkende atoombom.
Misschien was George Stewart een scherpe krantlezer en voorzag hij wat er de komende twee jaar zou gebeuren…
Van een communistische regering in China die aan een reign of terror begint tot de Russen die in 1949 ook een bom bezitten en in 1950 Noord-Korea steunen met een aanval op het Zuiden van het schiereiland; kom er maar in…. Koude Oorlog.
Kijk, dat is dan wel een periode in de wereldgeschiedenis die zich prima leent als bron voor speculatieve fictie. Of je wilt als schrijver weten hoe het allemaal toch zo heeft kunnen komen, óf je bent bang voor wat er gebeurt als het echt misgaat….
Dat is waar Earth Abides begint.
Hoofdpersoon Ish Williams zit als onderzoeker een week of twee in een boshut en wordt daar gebeten door een slang. Nadat zijn lijf het gevecht met het gif heeft gewonnen gaat hij terug naar huis. En ontdekt Ish dat de wereld niet meer hetzelfde is. Wat heet: iedereen is dood. Echt hartstikke mors. De oorzaak? Een gemuteerd virus.
Gelukkig is Ish een pragmatische overlever. Iemand die in tegenstelling tot veel andere ramp rebounders geen last heeft van een posttraumatisch stresstrauma dat massaal de kop op steekt bij de 1% van de mensheid die het gruwelijke virus heeft overleefd.
Ish is een piekeraar denker, die zich voor de ramp inzette voor de wetenschap. Hij ontdekt in de nieuwe situatie dat zijn wil om te observeren en leren groter is, dan de (heel begrijpelijke) neiging er een einde aan te maken.
In Earth Abides lees je dankzij Ish’ observaties hoe de aarde zich herpakt en terrein terugwint op de praktisch uitgeroeide menselijke beschaving. Het is een ode aan de ecologie uit een tijd dat dit woord nog uitgevonden moest worden.
En nee, er rennen slash strompelen geen zombies rond. Het is juist de afwezigheid van monsters, agressie en geweld die af en toe erg spannend en indrukwekkend is.
Ish vindt gelukkig een vrouw die mentaal net zo weerbaar is als hij en doet met haar de rampestamp. Je moet toch wat als Netflix het niet meer doet, right? Het gevolg na een jaar of twintig is een heuse clan. Een stam die leeft van de jacht en een eindeloze voorraad blikvoer en meuk die ze verzamelen uit dorpsstraten en stadswijken. Vol met uitpuilende winkels die nooit meer een betalende klant door hun deur zullen zien gaan.
Statig, zo wordt de roman omschreven op de cover. En dat klopt. Verwacht geen benauwde op de huid-ervaring zoals Annihilation van Jeff Vandermeer. Maar reken ook niet op het uitzichtloze en bij vlagen misantropische The Road van McCarthy.
Want de stam die Ish en zijn vrouw gesticht hebben doet het eigenlijk hartstikke goed. Er is berusting, maar ook plezier, liefde en empathie. Voor elkaar én de natuur.
En de aarde? Die draait lekker door. Terwijl de mensheid een gigantische stap terug doet en het nog één keer mag proberen. Prima deal als je het mij vraagt.
Earth Abides bestel je bij je favoriete boekwinkel of koop je bij The American Book Center.
Jeetje! 